- Home
- Nieuw over hoofdpijn
- Een brein met een lege batterij: migraine als energieprobleem
Een brein met een lege batterij: migraine als energieprobleem
09/01/2025 - 13:32
Het metabolisme zorgt ervoor dat voeding wordt omgezet in energie. Maar wat als er iets hapert aan dat systeem? Volgens dokter Elena Gross kan migraine in sommige gevallen het gevolg zijn van een slecht functionerend metabolisme.
Oorzaken voor een haperend metabolisme
Wanneer voeding niet optimaal omgezet wordt in energie, werkt het metabolisme niet naar behoren. Daar kunnen verschillende oorzaken voor zijn: bepaalde enzymen ontbreken, vetzuren worden niet goed verteerd of verbrand of er is iets mis met de mitochondriën. Mitochondriën zijn de energiefabrieken van de cellen, ze zetten glucose om in energie.
De link tussen metabolisme en migraine
De hersenen hebben brandstof nodig, maar ze worden beschermd door de bloed-hersenbarrière. Enkel selecte stoffen zoals glucose, kleine energiemoleculen, ketonen en lactaat komen erdoorheen. Omdat de hersenen geen energie kunnen opslaan, zijn ze gevoelig voor tekorten. Een energietekort wordt gekenmerkt door moeheid, een drang naar zoete, zoute of vette voeding, onvoldoende recuperatie na rust of frequente migraineaanvallen. In deze context is migraine een waarschuwingssignaal voor een energietekort, te veel vrije radicalen of oxidatieve stress.
Oxidatieve stress
Oxidatieve stress ontstaat als gevolg van de energieproductie in de hersenen. Bepaalde geuren, fel licht, geluid, hoogte, alcohol of sport hebben een negatieve invloed op oxidatieve stressmoleculen. Dit effect kan worden tegengegaan door antioxiderende enzymen, maar soms zijn die niet talrijk genoeg. Hoe meer oxidatieve stress, hoe minder energie er geproduceerd wordt.
Een migrainebrein is prikkelgevoelig en het verbruikt meer energie, daardoor heeft het ook meer energie nodig. Een migraineaanval kan getriggerd worden door een teveel aan glucose, een gebrek aan zuurstof, vasten of sport; allemaal factoren die ook het metabolisme beïnvloeden. De migraine heeft dan een functie: de herverdeling van energie.
Hypoglycemie
De symptomen van hypoglycemie (een lage bloedsuikerspiegel) zijn: cognitieve problemen, moeheid, dorst, koude handen en voeten, geeuwen en drang naar zoetigheid. Dat zijn grosso modo dezelfde symptomen die opduiken tijdens de prodroom, de voorspellende fase van een migraineaanval.
Bij migraine neemt het lichaam heel veel suikers tegelijk op en dat leidt tot hyperinsulinemie: het systeem maakt veel insuline aan om de suikerspiegel te verlagen. Omdat er wat vertraging zit in de aanmaak van insuline kan er overproductie ontstaan, met een suikerdip als gevolg. Deze hypoglycemie is de oorzaak van een deel van de migraines.
Ketonen en ketogeen dieet
Ketonen kunnen voordelige effecten hebben voor heel wat migrainepatiënten. Ze gaan overprikkeling van de hersenen tegen en daarnaast bevorderen ze de darmfunctie (die voor veel migrainepatiënten problematisch is). Een ketogeen dieet bootst in principe na wat er in het lichaam gebeurt tijdens het vasten. Bij zo’n dieet komt 75 tot 80 procent van de calorieën uit vetten en worden koolhydraten en proteïnen geweerd. Dit verhoogt de productie van ketonen in de lever. Door te kijken naar factoren als ontstekingswaarden, de langetermijnsuikerspiegel en de fosforwaarden kan mogelijk bepaald worden of ketonen therapeutisch kunnen worden ingezet voor bepaalde migrainegroepen.
Een ketogeen dieet is niet altijd haalbaar voor migrainepatiënten, maar ketonen kunnen ook toegediend worden via supplementen. Dat is bovendien minder belastend voor de lever. Lichaamseigen supplementen genieten de voorkeur. Bij ketonen in vloeibare vorm moet de lever het supplement immers eerst zelf nog omzetten naar ketonen en dat kan nodeloos belastend zijn. Het is ook aan te raden om minder suikers te eten, maar ze helemaal weren is geen optie, de hersenen hebben immers energie nodig. Onderzoek lijkt aan te tonen dat ketonen toevoegen aan een gewoon voedingspatroon al een positief effect kan hebben.
Andere remedies voor een metabool onevenwicht
Idealiter gaan patiënten bij de dokter langs voor een bloedname. Tekorten kunnen dan gericht aangevuld worden. Een multivitamine met antioxidanten is altijd een optie, maar ook hier gaat de voorkeur naar een lichaamseigen, bioactieve versie. 95 procent van de supplementen bevat immers een inactieve variant van vitamines en mineralen en die kan het lichaam niet of nauwelijks opnemen.
Daarnaast kunnen ook levensstijlaanpassingen oxidatieve stress tegengaan. Vermijd roken, kunstlicht en blauw licht van schermen en gebruik ’s avonds een blauwlichtbril. Kies natuurlijke, organische versies van huishoudproducten, make-up en parfum; geur kan de bloed-hersenbarrière immers overschrijden en is een sterke trigger voor migraine. Psychologische stress reduceren helpt ook, bijvoorbeeld met psychotherapie. Zorg voor een goede nachtrust, puur water en voldoende zuivere lucht, haal eventueel een luchtreiniger in huis. Ga na wat de herkomst is van supplementen, kies gezonde voeding en let vooral op met snel gewichtsverlies. Door te vasten komen er immers plots heel wat toxines vrij uit vetweefsel en die verhogen weer de oxidatieve stress.
Tot slot
Voor een groot deel van de migrainepatiënten kan een metabole aandoening een (deel van de) oorzaak van de hoofdpijn zijn, maar dat is nog niet volledig wetenschappelijk ondersteund. Zo komt migraine bijvoorbeeld frequenter voor wanneer er een mitochondriaal defect is. Daarnaast vertonen sommige migrainepatiënten ook genmutaties of enzymenmutaties.
Er zijn wellicht ook andere factoren in het spel. Migraine is immers een complexe aandoening die verschilt van patiënt tot patiënt en onderzoek naar migraine als metabole aandoening is relatief nieuw. Oxidatieve stress lijkt alvast de gemeenschappelijke boosdoener te zijn voor veel migrainetriggers. Ketonen of een ketogeen dieet kunnen mogelijk een oplossing bieden voor een aantal patiënten.